Dịch vụ hải quan là một trong những dịch vụ được nhiều doanh nghiệp quan tâm, đặc biệt trong giai đoạn cuối năm khi lưu lượng hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là hàng tiêu dùng phục vụ tết Nguyên đán và nguyên liệu nhập khẩu dự trữ phục vụ sản xuất sau Tết gia tăng. Thông thường những dịp này sẽ xảy ra tình trạng ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu. Bên cạnh đó, tình hình dịch Covid-19 vẫn đang diễn ra ngày một phức tạp, đặc biệt tại khu vực các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh…
Trong bối cảnh như vậy, để tạo thuận lợi cho người khai hải quan trong việc giải quyết thủ tục thông quan hàng hóa đảm bảo mục tiêu kép vừa chống dịch có hiệu quả vừa đảm bảo hoạt động xuất nhập khẩu được thông suốt, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 121/2021/TT-BTC (“Thông tư 121”) ngày 24/12/2021 quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu phục vụ yêu cầu khẩn cấp phòng, chống dịch COVID-19; nộp chứng từ thuộc hồ sơ hải quan và kiểm tra thực tế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trong bối cảnh dịch COVID-19.
Một số nội dung quan trọng được nêu tại Thông tư 121 bao gồm:
1. Chứng từ hải quan để giải quyết ách tắc hàng hóa khi thông quan trong bối cảnh dịch Covid-19
Thông tư 121 đã có quy định việc nộp các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu để giải quyết ách tắc hàng hóa khi thông quan trong tình hình dịch COVID-19 và trách nhiệm của người khai hải quan, cơ quan hải quan. Cụ thể như sau:
Người khai hải quan được nộp chứng từ bản scan có xác nhận bằng chữ ký số
Các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu theo quy định tại khoản 5 Điều 1 Thông tư số 39/2018/TT-BTC phải nộp dưới dạng bản giấy (bao gồm: bản chính, bản sao y công chứng, chứng thực), người khai hải quan được nộp bản scan có xác nhận bằng chữ ký số qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan khi làm thủ tục hải quan. Đồng thời, nộp kèm 01 bản scan văn bản thông báo của cơ quan có thẩm quyền về việc áp dụng biện pháp giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa có xác nhận bằng chữ ký số của người khai hải quan.
Riêng chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa, thực hiện theo quy định tại Thông tư số 47/2020/TT-BTC ngày 27/5/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về thời điểm nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ và hình thức chứng từ chứng nhận xuất xứ đối với hàng hóa nhập khẩu áp dụng trong giai đoạn dịch Covid-19.
Điều kiện để người khai hải quan nộp chứng từ thuộc hồ sơ hải quan theo quy định này là
Người khai hải quan hoặc Chi cục hải quan có địa chỉ thuộc khu vực giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa theo thông báo của cơ quan có thẩm quyền để thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19.
Thời gian phát sinh việc nộp chứng từ thuộc hồ sơ hải quan trong thời gian công bố của cơ quan có thẩm quyền về việc thực hiện các biện pháp giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa.
Thời hạn nộp chứng từ:
Người khai hải quan nộp bổ sung chứng từ bản giấy thuộc hồ sơ hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 4 Thông tư 121 trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan.
Trường hợp bất khả kháng do người khai hải quan hoặc Chi cục Hải quan có trụ sở thuộc vùng giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa, người khai hải quan không thể nộp đúng thời hạn nêu trên thì trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi hết thời hạn giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa theo thông báo của cơ quan có thẩm quyền, người khai hải quan phải nộp bản giấy các chứng từ quy định tại khoản 2 Điều này cho cơ quan hải quan kèm theo 01 bản chụp văn bản thông báo của cơ quan có thẩm quyền về việc áp dụng biện pháp giãn cách, cách ly hoặc phong tỏa có xác nhận bằng chữ ký số của người khai hải quan.
Quá thời hạn quy định, trường hợp chưa nộp bổ sung các chứng từ bản giấy, người khai hải quan bị xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật về hải quan.
Trách nhiệm của cơ quan Hải quan
Cơ quan hải quan giải quyết thủ tục hải quan theo quy định tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC ; Thông tư số 39/2018/TT-BTC và Thông tư 121/2021/TT-BTC.
Trường hợp chứng từ chậm nộp là giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu, khi tiếp nhận bản scan chứng từ do người khai gửi qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan, công chức tiếp nhận cập nhật thông tin giấy phép trên hệ thống để theo dõi trừ lùi theo quy định.
Theo dõi, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật về hải quan đối với các trường hợp vi phạm quy định về thời hạn nộp chứng từ hoặc không nộp chứng từ quy định.
2. Thủ tục Hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu viện trợ, quà biếu, quà tặng phục vụ phòng chống Covid-19
Thông tư 121 cũng quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu viện trợ từ nhà tài trợ nước ngoài; quà biếu, quà tặng từ nước ngoài hoặc hàng hóa do các tổ chức, cá nhân trong nước nhập khẩu để ủng hộ, hỗ trợ, tài trợ, biếu, tặng cho Chính phủ, Bộ Y tế, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố để phục vụ yêu cầu khẩn cấp phòng, chống dịch, điều trị, khám chữa bệnh trong bối cảnh dịch COVID-19 (hàng hóa nhập khẩu viện trợ, quà biếu, quà tặng phục vụ phòng, chống dịch COVID-19).
Theo đó, chứng từ hải quan đối với quà tặng phục vụ phòng, chống dịch Covid-19 được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 3 Thông tư số 121/2021/TT-BTC.
Ngoài ra, Thông tư 121 còn quy định thời hạn nộp chứng từ hải quan đối với quà tặng phục vụ phòng, chống dịch Covid-19 như sau:
Người khai hải quan phải nộp các chứng từ tại điểm b khoản 1 Điều 3 Thông tư 121/2021/TT-BTC tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan nhập khẩu chưa hoàn chỉnh.
Người khai hải quan được chậm nộp các chứng từ tại điểm c, điểm d, điểm d, điểm e khoản 1 Điều 3 Thông tư 121/2021/TT-BTC trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan chưa hoàn chỉnh đối với hàng hóa nhập khẩu, cùng với tờ khai hải quan hoàn chỉnh.
3. Thời hạn hiệu lực
Thông tư 121/2021/TT-BTC có hiệu lực từ ngày 24/12/2021.
3. RSM Việt Nam có thể giúp gì cho doanh nghiệp?
Sự bùng phát của dịch COVID-19 đang nhanh chóng gây ra sự gián đoạn toàn cầu và thiệt hại nặng nề trong kinh doanh, những bất ổn về kinh tế đã mang đến nhiều thách thức chưa từng có cho các doanh nghiệp. Bên cạnh việc Chính phủ liên tục công bố các chính sách hỗ trợ và khuyến nghị cần thiết, RSM còn đồng hành cùng doanh nghiệp để chia sẻ nhanh chóng những thông tin hữu ích trong các lĩnh vực liên quan đến thuế và hải quan như sau:
Phân tích, nhận định và tư vấn về tác động của quy định pháp luật liên quan đến hoạt động tái tổ chức và thay đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp.
Xây dựng chương trình và quy trình tuân thủ quy định pháp luật về thuế hải quan;
Xây dựng chiến lược giải trình và khắc phục rủi ro trong trường hợp kiểm tra, thanh tra thuế bao gồm hỗ trợ lập hồ sơ giải trình và liên lạc với cơ quan hải quan về các vấn đề như kiểm tra, thanh tra hải quan, tự nguyện khai báo, xin các văn bản hướng dẫn thực hiện, v.v.
Dịch vụ hỗ trợ quan hệ Chính phủ về hải quan: Đánh giá rủi ro và soát xét tình hình tuân thủ quy định pháp luật về hải quan, xác định cơ hội tiết kiệm chi phí và hỗ trợ xin các văn bản hướng dẫn thực hiện. Chúng tôi sẵn sàng đại diện cho doanh nghiệp để có những đối thoại, những động thái như phản ánh với cơ quan hải quan trong quá trình thực thi pháp luật hải quan góp ý với cơ quan có thẩm quyền trong xây dựng pháp luật về hải quan.