Chuyển đổi Báo cáo tài chính sang IFRS có thể coi là tấm hộ chiếu quyền lực giúp doanh nghiệp Việt Nam nhanh chóng hội nhập vào thị trường kinh doanh toàn cầu. Tại các thị trường mới hầu hết doanh nghiệp nhận thấy chi phí vốn giảm khi áp dụng các chuẩn mực IFRS. Các tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp thâm nhập hầu hết vào mọi thị trường vốn trên thế giới, bao gồm Châu u và Hoa Kỳ.
Khi một công ty áp dụng chuẩn mực IFRS tức là công ty đó công khai cam kết tiêu chuẩn cao nhất về thông tin tài chính, sự minh bạch và qua đó tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, việc giới thiệu và thực hiện các tiêu chuẩn trọng yếu mới này mang đến cũng không ít thách thức. Các công ty chuyển đổi sang chuẩn mực IFRS mới này thường có xu hướng đánh giá thấp các yếu tố liên quan, đặc biệt là về thời gian và nguồn lực.
RSM Việt Nam - Thành viên của mạng lưới Kiểm toán, thuế và tư vấn lớn thứ 6 toàn cầu là tổ chức chuyên nghiệp trong việc cung cấp hướng dẫn trong ứng dụng thực tiễn các tiêu chuẩn IFRS chuyên sâu. Việc kết nối với mạng lưới các chuyên gia IFRS của RSM Việt Nam và chuyên gia trong ngành cho phép RSM Việt Nam mang đến cái nhìn sâu sắc và kinh nghiệm phù hợp để giúp doanh nghiệp bắt kịp nhanh chóng với quá trình chuyển đổi IFRS.
Chúng tôi cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi IFRS sau:
|
Vì sao doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng chuyển đổi sang IFRS
Sự hội nhập nhanh chóng của Việt Nam vào kinh tế toàn cầu đang ngày càng sâu rộng, kinh doanh ngày nay đã không còn gói gọn ở một quốc gia mà doanh nghiệp Việt đang vươn tầm mạnh mẽ để trở thành những tập đoàn toàn cầu lớn mạnh.
Trong giai đoạn toàn cầu hóa mạnh mẽ như hiện nay, thông qua áp dụng IFRS, nền kinh tế Việt Nam nói chung và các DN Việt Nam nói riêng sẽ được hưởng lợi từ hội nhập kinh tế, ví dụ như tiếp cận nguồn vốn, duy trì năng lực cạnh tranh và phát triển một cách bền vững, phát triển đội ngũ nhân sự kế toán, kiểm toán.
Việc sử dụng báo cáo tài chính với phương pháp lập và trình bày nhất quán, có thể so sánh được giúp nâng cao vị trí của các doanh nghiệp Việt Nam.
Chuẩn mực IFRS giúp chủ doanh nghiệp có cái nhìn tốt hơn về giá trị doanh nghiệp mình, đặc biệt trong quá trình mua bán, sáp nhập, có thêm cổ động hay nhà đầu tư mới.
Cùng với sự gia tăng của các nhà đầu tư nước ngoài, cũng như phục vụ cho mục tiêu kêu gọi vốn đầu tư, các doanh nghiệp cần có một bản báo cáo tài chính đầy đủ lập theo IFRS đầy đủ, minh bạch, chính xác và có độ tin cậy cao.
Điều này giúp các thị trường cải thiện khả năng thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, và giúp cho nền kinh tế giảm đáng kể chi phí phát hành cổ phiếu, trái phiếu để huy động vốn, do định mức tín nhiệm tăng cao.
IFRS hiện nay là ngôn ngữ tài chính chung được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. IFRS được gọi là chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế với mục tiêu đặt ra các quy tắc chung để báo cáo tài chính có thể thống nhất, minh bạch và có thể so sánh trên toàn thế giới.
Tạo ra một ngôn ngữ kế toán toàn cầu giúp cho các báo cáo tài chính không còn phân biệt giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ, trở nên minh bạch, thống nhất, đáng tin cậy để phân tích và tham khảo.
Riêng đối với doanh nghiệp Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mà công ty mẹ sử dụng IFRS thì việc áp dụng IFRS là một yêu cầu bắt buộc nhằm phục vụ cho việc hợp nhất Báo cáo tài chính ở công ty mẹ. Các công ty con áp dụng IFRS sẽ giúp tiết kiệm thời gian chuyển đổi báo cáo sang IFRS, cũng như có những báo cáo được trình bày thống nhất giúp công ty mẹ nhanh chóng nắm bắt tình hình hoạt động kinh doanh của công ty con.
Việc các báo cáo tài chính được lập và trình bày dựa trên cùng các chuẩn mực giúp cho báo cáo tài chính không còn phân biệt, có khả năng so sánh, đáng tin cậy. Các báo cáo tài chính có liên quan, có thể so sánh và phản ánh trung thực tình hình tài chính của tổ chức là điều mà các nhà đầu tư đang tìm kiếm trong việc đưa ra quyết định đầu tư của mình. IFRS giúp đảm bảo tính thống nhất toàn cầu của chuẩn mực báo cáo tài chính áp dụng cho các tổ chức trên các khu vực pháp lý khác nhau, các quốc gia khác nhau trong việc đo lường, công khai và minh bạch tài chính
Chính lẽ đó, việc tại sao áp dụng IFRS tại Việt Nam dường như là một câu chuyện hiển nhiên phải thực hiện, để cùng có tiếng nói chung khi hội nhập kinh tế.
Những lợi ích không thể phủ nhận khi chuyển đổi sang IFRS
IFRS giúp cho việc huy động vốn nước ngoài trở lên dễ dàng hơn, đồng thời, giúp nâng cao trách nhiệm giải trình bằng cách giảm bớt lỗ hổng thông tin giữa nội bộ và bên ngoài công ty. Từ đó, làm tăng tính minh bạch của thông tin, giúp các công ty có thể tiếp cận nguồn vốn trên thị trường quốc tế, cũng như nâng cao uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp.
Đồng thời, IFRS hỗ trợ giảm thiểu chi phí về vốn và chi phí báo cáo. Từ việc gia tăng tính tin cậy về thông tin, doanh nghiệp sẽ tăng khả năng huy động dòng vốn đầu tư nước ngoài, giảm thiểu chi phí phát hành chứng khoán để huy động vốn. Mặt khác, khi áp dụng theo IFRS các công ty đa quốc gia sẽ rút gọn chỉ còn một bộ báo cáo tài chính trên cùng một ngôn ngữ duy nhất, từ đó giúp tiết kiệm chi phí khi lập báo cáo.
IFRS giúp doanh nghiệp thể hiện sự cam kết các tiêu chuẩn cao nhất về thông tin tài chính và bảo vệ nhà đầu tư, đem lại cho các công ty tấm hộ chiếu để thâm nhập vào hầu hết mọi thị trường vốn trên thế giới.
Ứng dụng IFRS sẽ giúp các thước đo hoạt động vận hành trong công ty theo một quy chuẩn chung, được áp dụng nghiêm ngặt bởi sự tuân thủ cao. Báo cáo tài chính theo chuẩn mực toàn cầu vì thế cũng sẽ cung cấp thông tin toàn diện, đúng đắn, kịp thời. Do đó, các doanh nghiệp có thể so sánh được với các đối thủ cạnh tranh để biết được điểm mạnh, điểm yếu so với đối thủ để tìm hướng khắc phục và nâng cao lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Những khó khăn của doanh nghiệp khi chuyển đổi IFRS
Việc xây dựng hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính Việt Nam là công việc hết sức khó khăn, cần tập trung nguồn lực, các chuyên gia. Chúng tôi nhận định rằng trong các điều kiện cơ chế chính sách tài chính, quy định về thuế còn có khác biệt lớn sẽ dẫn đến khác vướng mắc không chỉ trong khâu xây dựng văn bản mà quan trọng hơn là trong khâu tổ chức thực hiện. Việc đưa các quy định của IFRS vào chuẩn mực báo cáo tài chính của Việt Nam là khó khăn, thách thức lớn.
Mặt khác, thị trường vốn và thị trường tài chính chưa phát triển đủ mạnh: IFRS hướng đến việc trình bày các khoản mục của BCTC theo giá trị hợp lý, phù hợp với diễn biến của nền kinh tế thị trường tại thời điểm báo cáo (Mark to Market).
Để đáp ứng được yêu cầu của IFRS đòi hỏi phải có thị trường hoạt động để cung cấp được các thông số tài chính một cách đáng tin cậy khi thực hiện một số kỹ thuật như xác định giá trị hợp lý, lãi suất hiệu lực, tổn thất tài sản.
Ngoài ra, do IFRS hướng đến việc phản ánh các giao dịch của nền kinh tế phát triển với nhiều loại công cụ tài chính phức tạp (mà ở Việt Nam hiện chưa phổ biến) nên việc áp dụng IFRS đối với một nền kinh tế đang chuyển đổi như Việt Nam có thể gặp một số khó khăn nhất định trong ngắn hạn.
Đạo đức nghề nghiệp và tâm lý không muốn công khai về tình hình tài chính của một số doanh nghiệp cũng sẽ là một cản trở trong quá trình chuyển đổi sang IFRS.
Khi áp dụng IFRS, thông tin tài chính của doanh nghiệp sẽ được trình bày sát thực hơn, thận trọng hơn nhưng điều này có thể làm cho BCTC của doanh nghiệp không được khả quan như hiện nay. Nếu lãnh đạo doanh nghiệp không có ý thức tuân thủ pháp luật và đạo đức nghề nghiệp, không sẵn sàng công khai tình hình tài chính thì đây sẽ là lực cản đối với quá trình tiếp cận với thông lệ quốc tế.
Tâm lý e ngại của một số doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước có thể ảnh hưởng đến xếp hạng, phân loại doanh nghiệp cũng như đánh giá về người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Ban lãnh đạo doanh nghiệp hoặc đối với các công ty niêm yết nếu kết quả kinh doanh liên tục bị lỗ có thể ảnh hưởng đến việc duy trì điều kiện niêm yết theo quy định của pháp luật về chứng khoán.
Để giải quyết vấn đề này, hệ thống bộ tiêu chí đánh giá về hiệu quả, phân loại, xếp hạng các doanh nghiệp nhà nước cũng như yêu cầu về duy trì điều kiện niêm yết cũng cần phải được xem xét và sửa đổi lại cho phù hợp với bối cảnh doanh nghiệp áp dụng IFRS.
Sự thiếu hụt về trình độ nhân lực của đội ngũ kế toán chưa được đào tạo sâu về IFRS khiến cho công việc này là một gánh nặng với bộ máy kế toán doanh nghiệp trong thời điểm hiện tại.
Số lượng các chuyên gia am hiểu, có kinh nghiệm và kỹ năng lập báo cáo tài chính theo IFRS còn ít, chủ yếu là một số nhà nghiên cứu và kiểm toán viên của các công ty kiểm toán lớn.
Ngay đội ngũ giảng viên các trường đại học cũng chưa được trang bị kiến thức đầy đủ về IFRS nên chỉ có một số rất ít cơ sở đào tạo đã đưa IFRS vào chương trình giảng dạy. Vì vậy, đội ngũ kế toán viên tại các doanh nghiệp (đối tượng trực tiếp áp dụng IFRS) cũng như sinh viên hầu hết chưa đáp ứng được yêu cầu.
Một yếu tố đặc thù liên quan đến rào cản ngôn ngữ. Do IFRS được soạn thảo bằng tiếng Anh và để có thể phổ biến, quảng bá rộng rãi IFRS đến công chúng, cần phải dịch sang ngôn ngữ đa quốc gia.
Tuy nhiên việc chuyển tải chính xác các thuật ngữ chuyên môn cũng như cập nhật thường xuyên, liên tục các nội dung thay đổi của IFRS không phải là điều dễ dàng. Việc chuyển tải ngôn ngữ không chỉ tác động đến việc áp dụng IFRS, mà còn tác động đến việc xây dựng và triển khai áp dụng IFRS.
Mặt khác, văn hoá của người Việt Nam thường thích cầm tay chỉ việc, trích dẫn từng câu từng chữ trong văn bản mà chưa quen với việc vận dụng các nguyên tắc vào từng tình huống cụ thể. Vì vậy, khi IFRS yêu cầu thực hiện một số đánh giá mang tính xét đoán như đưa ra các ước tính về giá trị hợp lý, giá trị có thể thu hồi, tổn thất tài sản của đơn vị tạo tiền và lợi thế thương mại, xác định 35 giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai… thì trong giai đoạn đầu áp dụng IFRS, có thể một số cán bộ tài chính, kế toán cũng như cơ quan quản lý Nhà nước còn bỡ ngỡ, chưa kịp thích nghi với cách tiếp cận của thông lệ quốc tế.
Những hỗ trợ của RSM Việt Nam với doanh nghiệp khi chuyển đổi sang IFRS
Tại RSM Việt Nam, chúng tôi có đội ngũ chuyên gia về IFRS, những người đang tham gia trực tiếp trong tổ soạn thảo, nghiên cứu, triển khai và soát xét dự án áp dụng IFRS tại Việt Nam do Bộ Tài chính chủ trì thực hiện theo tinh thần Quyết định 345/QĐ-BTC. Bên cạnh đó, chúng tôi có những chuyên gia về IAS/IFRS đã thực hiện việc chuyển đổi báo cáo tài chính sang IAS/IFRS cho các tập đoàn nhà nước lớn từ những năm 1999.
Đội ngũ chuyên gia IFRS tại RSM Việt Nam sẽ hỗ trợ và hướng dẫn doanh nghiệp của bạn giải quyết một loạt các vấn đề phức tạp tiềm ẩn của IFRS. Các dịch vụ IFRS của chúng tôi bao gồm:
Chuyển đổi báo cáo từ VAS sang IFRS:
Chuẩn bị các báo cáo tài chính phù hợp với các chuẩn mực kế toán của Tập đoàn có thể đặt thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp do áp lực về thời gian và nguồn nhân lực hạn chế. Các chuyên gia nhiều kinh nghiệm của chúng tôi sẽ áp dụng các phương pháp thực tiễn tốt nhất để chuẩn bị báo cáo cho Tập đoàn.
Tư vấn về các lĩnh vực tài chính liên quan đến kế toán theo IFRS và các lĩnh vực phức tạp khác
Các đơn vị trong thị trường tài chính (ngân hàng, các tổ chức tín dụng và công ty bảo hiểm) đang chịu áp lực phải tuân thủ các nghĩa vụ báo cáo khác nhau trong khoảng thời hạn ngắn. Các chuyên gia của chúng tôi có thể hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vấn đề liên quan đến lĩnh vực tài chính như kế toán nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro (hedging), tính toán tổn thất tín dụng dự kiến và chi phí hao mòn hoặc các tính toán phức tạp liên quan đến công cụ tài chính.
Tư vấn IFRS sau quá trình mua bán sáp nhập doanh nghiệp
Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi có kinh nghiệm trong việc cung cấp các đánh giá kế toán chuyên sâu về IFRS nhằm giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược tổng thể và nắm bắt được những cơ hội sau quá trình mua bán sáp nhập.
Chuyển đổi qua IFRS bao gồm quá trình chuyển đổi hoặc áp dụng IFRS
Chúng tôi cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi IFRS sau:
Xác định sự khác biệt giữa IFRS và chính sách kế toán mà doanh nghiệp đang sử dụng và phân tích tác động
Tư vấn chính sách kế toán
Tính toán điều chỉnh các khác biệt kế toán
Soạn lập báo cáo tài chính theo IFRS
Mô hình hóa ảnh hưởng kế toán đến các vấn đề IFRS
Đánh giá việc áp dụng IFRS của doanh nghiệp
Tư vấn kế toán phức tạp
IFRS 9: Tư vấn kế toán liên quan đến các công cụ tài chính
IFRS 9 - Công cụ tài chính mang lại sự thay đổi cơ bản đối với nghiệp vụ kế toán về các công cụ tài chính vì nó thay thế cho IAS39 và giới thiệu phương pháp mới về phân loại công cụ tài chính và mô hình tổn thất tín dụng dự kiến cho các công cụ tài chính. Các chuyên gia của chúng tôi sẽ giải thích mô hình mới về tổn thất tín dụng dự kiến đối với sự suy giảm giá trị của tài sản tài chính, tác động của mô hình kinh doanh đối với kế toán và hệ quả từ việc giảm các loại tài sản.
Sẽ có một số quyết định và lựa chọn khó khăn khi chuyển đổi sang chuẩn mực mới nhưng đồng thời cũng mang lại tín hiệu tích cực như: quy tắc kế toán đối với nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro (hedging) đã được nới lỏng hơn. Ngân hàng và các tổ chức tài chính là những đơn vị bị ảnh hưởng nhiều nhất, tuy nhiên các doanh nghiệp cũng cần lưu ý về các yêu cầu mới này.
IFRS 15: Chuẩn mực doanh thu mới
Nguyên tắc cốt lõi của IFRS 15 yêu cầu các doanh nghiệp ghi nhận doanh thu dựa trên việc chuyển giao hàng hóa dịch vụ cho khách hàng bằng một giá trị, mà giá trị này phản ánh lợi ích mà đơn vị kỳ vọng nhận được từ việc thực hiện cam kết chuyển giao hàng hóa và dịch vụ cho khách hàng.
Chuẩn mực mới này làm gia tăng đáng kể sự phức tạp xung quanh việc ghi nhận doanh thu, cụ thể, trong nhiều ngành, số tiền ghi trên hóa đơn sẽ không tương ứng với doanh thu được ghi nhận.
IFRS 16: Chuẩn mực cho thuê mới
Chuẩn mực cho thuê mới ảnh hưởng đến hầu hết các tổ chức có tham gia vào hợp đồng thuê tài sản. Việc áp dụng chuẩn mực mới dự kiến sẽ làm tăng tài sản và nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán, cũng như có thể thay đổi thời điểm ghi nhận chi phí thuê và các chi phí có liên quan đến hợp đồng thuê tài sản và việc ghi nhận vào báo cáo kết quả kinh doanh.
Chuẩn mực mới này sẽ ảnh hưởng đến hầu hết tất cả các chỉ số tài chính thường được sử dụng hiện nay, chẳng hạn như tỷ lệ đòn bẩy, hệ số thanh khoản, hệ số chi trả lãi vay, EBITDA, lợi nhuận/lỗ ròng, EPS, ROCE, ROE và dòng tiền hoạt động.
IFRS 3: Tư vấn kế toán liên quan đến việc mua lại doanh nghiệp
Trong môi trường kinh tế liên tục thay đổi như hiện nay, số lượng giao dịch mua doanh nghiệp/ cổ phần của công ty trong nước và công ty đa quốc gia đang liên tục gia tăng. Các doanh nghiệp đã và đang soạn lập báo cáo tài chính hợp nhất theo IFRS liên quan đến các giao dịch mua bán/sáp nhập ở cấp độ Tập đoàn thường gặp phải khó khăn trong việc ghi nhận chính xác giao dịch này theo IFRS.
Việc tính toán số liệu kế toán và trình bày phân bổ giá trị giao dịch đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và hiểu biết chính xác về các quy định của IFRS.
IFRS 17: Chuẩn mực mới về bảo hiểm
IASB đã hoàn thành dự án dài hạn về kế toán cho hợp đồng bảo hiểm và đã công bố IFRS 17 – ‘Hợp đồng bảo hiểm’ vào ngày 18 tháng 5 năm 2017 để thay thế cho IFRS 4, theo đó IFRS 17 cho phép thực hiện nhiều phương thức hạch toán cho hợp đồng bảo hiểm. Chuẩn mực mới này đòi hỏi các tổ chức phát hành hợp đồng bảo hiểm sẽ phải sử dụng các mô hình đánh giá phù hợp dựa trên các giả định hiện tại ở mức độ chi tiết hơn. Qua đó, sẽ làm thay đổi cả báo cáo kết quả kinh doanh và bảng cân đối kế toán.
Đào tạo và cập nhật IFRS
Chúng tôi biên soạn tài liệu đào tạo dựa trên kinh nghiệm nhiều năm và theo nhu cầu cụ thể của từng doanh nghiệp để truyền đạt nội dung phù hợp cho mục đích ứng dụng vào hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp.
Nội dung khóa đào tạo của chúng tôi có thể bao gồm toàn bộ nội dung của IFRS, từ đó giúp doanh nghiệp có cái nhìn đầy đủ và tổng quát về các quy định hiện hành; hoặc tập trung vào các chuẩn mực hoặc lĩnh vực cụ thể phù hợp hơn với từng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.
Các dịch vụ tư vấn IFRS khác
Các chuyên gia của chúng tôi có nhiều kinh nghiệm thực tế trong việc hỗ trợ doanh nghiệp trong việc triển khai tích hợp IFRS vào hệ thống kế toán, giám sát triển khai IFRS, v.v.