Tin Tức Biến Đổi Khí Hậu Liên Hiệp Quốc, ngày 13/12/2023 – Hội nghị Biến đổi Khí hậu Liên Hiệp Quốc (COP28) đã kết thúc với thỏa thuận báo hiệu "khởi đầu của hồi kết" cho kỷ nguyên năng lượng hóa thạch thông qua việc đặt nền móng cho sự chuyển đổi nhanh chóng, công bằng và bền vững, được đồng hành bởi việc cắt giảm sâu lượng khí thải và tăng cường tài chính.
Với sự thể hiện của việc đoàn kết toàn cầu, các nhà đàm phán từ gần 200 các bên đã hội tụ tại Dubai với một quyết định về 'Đánh giá toàn cầu' đầu tiên trên thế giới để tăng cường hành động về việc duy trì giới hạn nhiệt độ toàn cầu ở mức 1.5°C.
"Mặc dù chúng ta không đảo ngược trang sách về thời đại năng lượng hóa thạch tại Dubai, nhưng kết quả này là sự bắt đầu của hồi kết," Thư ký Thực hiện Biến đổi Khí hậu Liên Hiệp Quốc Simon Stiell nói trong bài phát biểu kết thúc. "Bây giờ, tất cả các chính phủ và doanh nghiệp cần biến những cam kết này thành kết quả thực tế trong nền kinh tế ngay lập tức."
Đánh giá toàn cầu được coi là kết quả trung tâm của COP28. Đánh giá chỉ ra rằng lượng khí thải nhà kính toàn cầu cần giảm 43% vào năm 2030, so với năm 2019 nhưng các Bên đều chưa đạt được mục tiêu của họ cam kết trong Hiệp định Paris. Mặt khác các quốc gia có thể sử dụng Đánh giá này để phát triển kế hoạch hành động về biến đổi khí hậu mạnh mẽ hơn cho đến năm 2025. Cụ thể: tăng gấp ba lần năng lượng tái tạo và tăng gấp đôi cải thiện hiệu quả năng lượng trước năm 2030, giảm công suất điện than, loại bỏ các khoản trợ cấp cho năng lượng hóa thạch không hiệu quả và các biện pháp khác thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ năng lượng hóa thạch sang hệ thống năng lượng tái tạo...
Trong ngắn hạn, các Bên được khuyến khích đưa ra các mục tiêu giảm lượng khí thải rộng rãi, bao gồm tất cả khí nhà kính, ngành và danh mục, và phù hợp với giới hạn 1.5°C trong vòng kế hoạch hành động biến đổi khí hậu tiếp theo của họ (được biết đến là các cam kết quốc gia xác định) vào năm 2025.
Hỗ trợ các quốc gia tăng cường khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu
Hội nghị kéo dài hai tuần đã bắt đầu với Hội nghị Hành động Khí hậu Thế giới, quy tụ 154 Tổng thống và Chính phủ. Các Bên đã đạt được một thỏa thuận lịch sử về việc vận hành quỹ mất mát và thiệt hại và các sắp xếp tài chính – lần đầu tiên một quyết định cụ thể được thông qua vào ngày đầu tiên của hội nghị. Cam kết về quỹ bắt đầu đến ngay sau khi quyết định được thông qua, đạt hơn 700 triệu USD đến nay.
Tiếp tục dự kiến đăng cai sự kiện của của Mạng Lưới Santiago về Thiệt Hại và Mất Mát. Nền tảng này sẽ kích thích việc hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những quốc gia dễ bị tổn thương bởi các ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Các Bên đã đồng thuận về các mục tiêu của Mục tiêu Toàn Cầu về Ước Định (GGA) và khuôn khổ của nó, xác định nơi mà thế giới cần đạt đến để có độ chống đỡ với những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và để đánh giá nỗ lực của các quốc gia. Khuôn khổ GGA phản ánh một sự đồng thuận toàn cầu về các mục tiêu ứng phó và sự cần thiết về hỗ trợ tài chính, công nghệ và xây dựng khả năng để đạt được chúng.
Tăng trưởng tài chính biến đổi khí hậu
Tài chính biến đổi khí hậu là tâm điểm tại hội nghị, với Stiell nhấn mạnh nó là "nguồn lực lớn giúp đỡ hành động chống đổi đối kháng với biến đổi khí hậu."
Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) nhận được động viên cho cuộc nạp lại thứ hai của nó với sáu quốc gia cam kết cung cấp nguồn tài trợ mới tại COP28, với tổng cam kết hiện đang đạt mức kỷ lục là 12.8 tỷ USD từ 31 quốc gia, với dự kiến sẽ có thêm nguồn tài trợ.
Tám chính phủ tài trợ mới công bố cam kết mới đến Quỹ các quốc gia phát triển nhỏ nhất và Quỹ Biến Đổi Khí Hậu Đặc Biệt, với tổng cộng hơn 174 triệu USD đến nay, trong khi cam kết mới, lên tới gần 188 triệu USD cho đến nay, được thực hiện đối với Quỹ Ứng phó tại COP28.
Tuy nhiên, như đã đề cập trong đánh giá toàn cầu, những cam kết tài chính này vẫn còn xa so với số tiền hàng nghìn tỷ cần thiết cuối cùng để hỗ trợ các quốc gia đang phát triển trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, thực hiện kế hoạch biến đổi khí hậu quốc gia và nỗ lực ứng phó.
Để cung cấp nguồn tài trợ như vậy, đánh giá toàn cầu nhấn mạnh sự quan trọng của việc cải thiện kiến trúc tài chính đa phương và tăng tốc quá trình xây dựng nguồn tài trợ mới và sáng tạo.
Tại COP28, các cuộc thảo luận tiếp tục về việc thiết lập 'mục tiêu toàn cầu mới về tài chính biến đổi khí hậu' vào năm 2024, xem xét các nhu cầu và ưu tiên của các quốc gia đang phát triển. Mục tiêu mới này, bắt đầu từ một mức cơ sở là 100 tỷ USD mỗi năm, sẽ là một phần quan trọng cho việc thiết kế và sau đó thực hiện các kế hoạch biến đổi khí hậu quốc gia cần được triển khai vào năm 2025.
Nhìn vào tương lai với sự chuyển đổi sang nền kinh tế và xã hội giảm carbon, đã có sự đồng thuận rằng Chương trình Công tác Giảm thiểu, được ra mắt tại COP27 năm ngoái, sẽ tiếp tục đến năm 2030, với ít nhất hai cuộc đối thoại toàn cầu tổ chức mỗi năm.
Tham gia sự kiện và tính bao dung
Những nhà lãnh đạo thế giới tại COP28 đã được sự tham gia của xã hội dân sự, doanh nghiệp, các dân tộc bản địa, thanh thiếu niên, nhà từ thiện và tổ chức quốc tế, trong tinh thần của sự quyết tâm chung để đóng các khoảng trống đến năm 2030. Khoảng 85,000 người tham gia COP28 để chia sẻ ý tưởng, giải pháp và xây dựng đối tác và liên minh.
Các quyết định được đưa ra ở đây hôm nay cũng nhấn mạnh sự quan trọng quyết định của tất cả các bên liên quan tham gia vào hành động chống biến đổi khí hậu, đặc biệt là thông qua kế hoạch hành động về Hành động để Tăng Cường Cho Việc Giáo Dục và Hành động Đối với Giới.
Tăng cường sự hợp tác giữa chính phủ và các bên liên quan chính
Song song với các cuộc đàm phán chính thức, không gian Hành động Khí hậu Toàn cầu tại COP28 đã cung cấp một nền tảng cho chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự để hợp tác và trình bày các giải pháp thực tế của họ trong thế giới thực về biến đổi khí hậu.
Các Nhà Vô địch Cao cấp, trong khuôn khổ Đối Tác Marrakech cho Hành động Khí hậu Toàn cầu, đã khởi động lộ trình thực hiện Giải pháp Khí hậu 2030 của họ. Đây là một bộ giải pháp, với sự đóng góp từ nhiều bên liên quan không thuộc các bên đề xuất, về các biện pháp hiệu quả cần được mở rộng và nhân bản để giảm một nửa lượng khí thải toàn cầu, giải quyết khoảng trống về ứng phó và tăng cường sự chống chịu vào năm 2030.
Hội nghị cũng chứng kiến nhiều thông báo để tăng cường sự chống chịu của hệ thống thực phẩm và y tế công cộng, và giảm lượng khí thải liên quan đến nông nghiệp và methane.
Nhìn vào tương lai
Các cuộc đàm phán về 'khuôn khổ minh bạch tăng cường' tại COP28 đã đặt nền cho một thời đại mới của việc thực thi Hiệp định Paris. UN Climate Change đang phát triển các công cụ báo cáo và đánh giá minh bạch để sử dụng bởi các Bên, đã được trình bày và kiểm tra tại COP28. Các phiên bản cuối cùng của các công cụ báo cáo nên được cung cấp cho các Bên vào tháng 6 năm 2024.
COP28 cũng chứng kiến các Bên đồng thuận với việc Azerbaijan sẽ làm chủ nhà của COP29 từ ngày 11 đến ngày 22 tháng 11 năm 2024, và Brazil sẽ làm chủ nhà của COP30 từ ngày 10 đến ngày 21 tháng 11 năm 2025.
Hai năm tiếp theo sẽ quan trọng. Tại COP29, chính phủ phải xác định một mục tiêu tài chính biến đổi khí hậu mới, phản ánh quy mô và tính cấp bách của thách thức biến đổi khí hậu. Và tại COP30, họ phải sẵn sàng với các Cam kết Quốc gia xác định mới có phạm vi toàn nền kinh tế, bao gồm tất cả các khí nhà kính và hoàn toàn phù hợp với giới hạn nhiệt độ 1.5°C.
"Chúng ta phải tiếp tục công việc triển khai Hiệp định Paris đầy đủ," Stiell nói. "Đầu năm 2025, các quốc gia phải đưa ra các Cam kết Quốc gia xác định mới. Mọi cam kết - về tài chính, ứng phó và giảm thiểu - phải đưa chúng ta vào hướng một thế giới 1.5 độ."
"Tin nhắn cuối cùng của tôi dành cho mọi người thông thường ở mọi nơi đang đưa ra tiếng nói cho sự thay đổi," Stiell thêm. "Mỗi người trong bạn đều tạo ra sự khác biệt thực sự. Trong những năm quan trọng sắp tới, tiếng nói và quyết tâm của bạn sẽ quan trọng hơn bao giờ hết. Tôi kêu gọi bạn không bao giờ chùng bước. Chúng ta vẫn còn đua đòi. Chúng tôi sẽ ở bên cạnh bạn mỗi bước đi."
"Thế giới cần tìm ra một con đường mới. Bằng cách theo đuổi sao phương bắc, chúng ta đã tìm thấy con đường đó," Chủ tịch COP28, Tiến sĩ Sultan Al Jaber, nói trong bài phát biểu kết thúc của mình. "Chúng ta đã làm việc rất chăm chỉ để đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân dân và hành tinh của chúng ta. Chúng ta nên tự hào về thành tích lịch sử của chúng ta."