Trong thế giới tài chính, chức danh "Tổng kiểm toán" hay "Tổng kiểm toán nhà nước" chắc hẳn đã được nhiều người nghe qua. Với sự phát triển không ngừng của kinh tế và doanh nghiệp, vai trò của tổng kiểm toán ngày càng trở nên quan trọng.
1. Tổng kiểm toán là gì?
Tổng kiểm toán (hay Tổng kiểm toán nhà nước) là một chức vụ quan trọng trong một doanh nghiệp hoặc tổ chức, có trách nhiệm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của tài chính và quản lý nội bộ. Tổng kiểm toán thường là người đứng đầu bộ phận kiểm toán nội bộ hoặc được thuê bên ngoài để đánh giá toàn bộ hệ thống tài chính và quy trình liên quan.
Theo luật pháp Việt Nam, Tổng Kiểm toán Nhà nước của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người lãnh đạo cao nhất của cơ quan Kiểm toán Nhà nước.
Căn cứ Điều 118 Hiến pháp 2013 quy định như sau:
Điều 118.
1. Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.
2. Tổng Kiểm toán nhà nước là người đứng đầu Kiểm toán nhà nước, do Quốc hội bầu. Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán nhà nước do luật định.
Tổng Kiểm toán nhà nước chịu trách nhiệm và báo cáo kết quả kiểm toán, báo cáo công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp, chịu trách nhiệm và báo cáo trước Ủy ban thường vụ Quốc hội.
3. Tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Kiểm toán nhà nước do luật định.
Trước đây, Kiểm toán Nhà nước trực thuộc Chính phủ, chức danh Tổng Kiểm toán Nhà nước tương đương cấp Bộ trưởng, do Thủ tướng bổ nhiệm và Quốc hội phê chuẩn. Sau khi Luật Kiểm toán Việt Nam có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2006, cơ quan Kiểm toán Nhà nước chuyển sang trực thuộc Quốc hội; vị trí Tổng kiểm toán Nhà nước do Quốc hội bầu theo sự đề cử của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau khi được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ. Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước là 7 năm. Có thể được bầu lại nhưng không quá 2 nhiệm kỳ. Sửa đổi này được đưa ra nhằm đảm bảo việc kiểm soát ngân sách nhà nước chi tiêu khách quan và độc lập hơn.
2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tổng kiểm toán nhà nước
Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán nhà nước được quy định cụ thể tại Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước năm 2019 như sau:
CHỨC NĂNG
Kiểm toán nhà nước có chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị đối với việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.
NHIỆM VỤ VÀ QUYỀN HẠN
Nhiệm vụ của Kiểm toán nhà nước
1. Quyết định kế hoạch kiểm toán hằng năm và báo cáo Quốc hội trước khi thực hiện.
2. Tổ chức thực hiện kế hoạch kiểm toán hằng năm và thực hiện nhiệm vụ kiểm toán theo yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
3. Xem xét, quyết định việc kiểm toán khi có đề nghị của Hội đồng dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và cơ quan, tổ chức không có trong kế hoạch kiểm toán hằng năm của Kiểm toán nhà nước.
4. Trình ý kiến của Kiểm toán nhà nước để Quốc hội xem xét, quyết định dự toán ngân sách nhà nước, quyết định phân bổ ngân sách trung ương, quyết định chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, phê chuản quyết toán ngân sách nhà nước.
5. Tham gia với các cơ quan của Quốc hội, của Chính phủ trong việc xem xét về dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương, phương án điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, phương án bố trí ngân sách cho chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định và quyết toán ngân sách nhà nước.
6. Tham gia với các cơ quan của Quốc hội trong hoạt động giám sát việc thực hiện luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về lĩnh vực tài chính – ngân sách, giám sát việc thực hiện ngân sách nhà nước và chính sách tài chính khi có yêu cầu.
7. Tham gia với các cơ quan của Quốc hội, của Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền trình dự án luật, pháp lệnh khi có yêu cầu trong việc xây dựng và thẩm tra các dự án luật, pháp lệnh.
8. Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; gửi báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán cho Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; cung cấp kết quả kiểm toán cho Bộ Tài chính, Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân nơi kiểm toán và các cơ quan khác theo quy định của pháp luật.
9. Giải trình về kết quả kiểm toán với Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội theo quy định của pháp luật.
10. Tổ chức công bố công khai báo cáo kiểm toán, báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm và báo cáo kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán theo quy định tại Điều 50, Điều 51 của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
11. Tổ chức theo dõi, kiểm tra việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước.
12. Chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân và cơ quan khác của Nhà nước có thẩm quyền xem xét, xử lý những vụ việc có dấu hiệu của tội phạm, vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân đã được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán.
13. Quản lý hồ sơ kiểm toán; giữ bí mật tài liệu, số liệu kế toán và thông tin về hoạt động của đơn vị được kiểm toán theo quy định của pháp luật.
14. Thực hiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước.
15. Tổ chức và quản lý công tác nghiên cứu khoa học, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực của Kiểm toán nhà nước.
16. Tổ chức thi, cấp, thu hồi và quản lý chứng chỉ Kiểm toán viên nhà nước.
17. Tổ chức thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về kiểm toán nhà nước.
18. Xây dựng và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước.
19. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Quyền hạn của Kiểm toán nhà nước
1. Trình dự án luật, dự án pháp lệnh, dự thảo nghị quyết trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội theo quy định của pháp luật.
2. Yêu cầu đơn vị được kiểm toán và tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin, tài liệu phục vụ cho việc kiểm toán.
2a. Thực hiện việc kiểm tra, đối chiếu các nội dung liên quan trực tiếp đến nội dung, phạm vi kiểm toán của đơn vị được kiểm toán tại các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán.
3. Yêu cầu đơn vị được kiểm toán thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của Kiểm toán nhà nước đối với sai phạm trong báo cáo tài chính và sai phạm trong việc chấp hành pháp luật; kiến nghị thực hiện biện pháp khắc phục yếu kém trong hoạt động của đơn vị do Kiểm toán nhà nước phát hiện.
4. Kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu đơn vị được kiểm toán thực hiện đầy đủ, kịp thời các kết luận, kiến nghị kiểm toán về sai phạm trong báo cáo tài chính và sai phạm trong việc chấp hành pháp luật; đề nghị xử lý theo quy định của pháp luật những trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, kịp thời kết luận, kiến nghị kiểm toán của Kiểm toán nhà nước.
5. Kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền xử lý những vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân đã được làm rõ thông qua hoạt động kiểm toán.
6. Đề nghị cơ quan, người có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi cản trở hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước hoặc cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật cho Kiểm toán nhà nước và Kiểm toán viên nhà nước.
6a. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính
7. Trưng cầu giám định chuyên môn khi cần thiết.
8. Được ủy thác hoặc thuê doanh nghiệp kiểm toán thực hiện kiểm toán cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; Kiểm toán nhà nước chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu, tài liệu và kết luận, kiến nghị kiểm toán do doanh nghiệp kiểm toán thực hiện.
9. Kiến nghị Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và cơ quan khác của Nhà nước sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách và pháp luật.
Tổng kiểm toán đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và minh bạch của tài chính doanh nghiệp hay một chính phủ. Việc tuyển dụng một tổng kiểm toán chất lượng có thể mang lại nhiều ích lợi trong việc bảo vệ tài sản, phòng ngừa rủi ro, và duy trì sự minh bạch trong hoạt động kinh doanh.
Dịch vụ kiểm toán của RSM Việt Nam
Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết
Tại sao RSM Việt Nam là sự lựa chọn đúng đắn cho doanh nghiệp niêm yết? Những áp lực và thách thức liên quan đến việc quản lý các công ty niêm yết hiện nay ngày càng lớn. Bảo vệ lợi ích của cổ đông, đối mặt với sự thay đổi thường xuyên về luật chứng khoán, cạnh tranh trên thị trường toàn cầu và bảo vệ danh tiếng cho khách hàng của mình chỉ là một số trong vô vàn thách thức mà Ban giám đốc phải đối mặt.
Mạng lưới quốc tế RSM Việt Nam là thành viên của hãng RSM Global, do đó chúng tôi có sự liên kết quốc tế khi tiến hành kiểm toán các khách hàng có trụ sở chính và các công ty thành viên nằm tại các quốc gia khác nhau. RSM Global có mặt tại hơn 123 quốc gia trên toàn thế giới với 860 văn phòng trải khắp Châu Mỹ, Châu Âu, MENA và Châu Á Thái Bình Dương…
Kinh nghiệm làm việc của RSM Việt Nam Bộ phận kiểm toán cho công ty niêm yết của RSM Việt Nam với kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu trong nhiều ngành nghề sẽ giúp cho khách hàng có được trải nghiệm dịch vụ kiểm toán tốt nhất. Các cuộc thảo luận trực tiếp trong suốt quá trình kiểm toán là rất quan trọng để giải quyết các vấn đề chính. Ban lãnh đạo RSM Việt Nam sẽ làm việc chặt chẽ với khách hàng trong suốt quá trình trước và sau cuộc kiểm toán để nắm bắt kịp thời các khó khăn mà khách hàng đang gặp phải cũng như đưa ra các giải pháp phù hợp nhất.
Các giá trị gia tăng RSM Việt Nam mang lại RSM Việt Nam thường xuyên tổ chức và tham gia các cuộc hội thảo, nghiên cứu chuyên sâu với Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Việt Nam, sàn giao dịch HOSE, HNX. Điều này giúp chúng tôi duy trì mối quan hệ bền vững với các cơ quan trên và có thể cung cấp các thông tin chuyên sâu một cách nhanh chóng về các thay đổi sắp tới có thể ảnh hưởng đến hoạt động của khách hàng.
Bằng cách nào chúng tôi có thể giúp và hỗ trợ khách hàng? Khi bắt đầu cuộc kiểm toán, đội ngũ chuyên gia của chúng tôi dành nhiều thời gian để tìm hiểu về hoạt động cũng như môi trường kinh doanh của khách hàng. Dựa trên việc nghiên cứu này và những kinh nghiệm liên quan với các khách hàng tương tự, nhóm kiểm toán sẽ xây dựng kế hoạch phù hợp nhất để tập trung vào các vấn đề trọng yếu mà khách hàng đang gặp phải. Các đối tác và khách hàng của chúng tôi có thể trao đổi trực tiếp với ban lãnh đạo và đội ngũ chuyên gia của RSM Việt Nam để kịp thời hỗ trợ các giao dịch phức tạp hoặc bất thường. Chúng tôi áp dụng phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro tối ưu (RSM Orb) và được khẳng định bởi cam kết của chúng tôi đối với tính chính trực, độc lập và hành vi đạo đức nghề nghiệp.
------------------------
Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng hoặc tham khảo dịch vụ vui lòng liên hệ
CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN & TƯ VẤN RSM VIỆT NAM - chi nhánh Hà Nội
Tầng 25 Tháp A, toà nhà Discovery Complex, số 302 Cầu Giấy, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội
T: 024 3795 5353