Kiểm toán nội bộ có vai trò quan trọng đối với hiệu quả hoạt động và sự phát triển của doanh nghiệp. Sau cuộc khủng hoảng tài chính kéo theo suy thoái kinh tế toàn cầu, các nhà quản lý trên khắp thế giới đã nhận thấy vai trò của kiểm toán nội bộ và chú trọng vào việc xác định, đánh giá rủi ro, nhất là rủi ro trọng yếu để từ đó xây dựng các phương pháp, cách thức tiếp cận kiểm toán có hiệu quả hơn.
Nội dung chính:
I. Kiểm toán nội bộ là gì?
Theo IIA (Institute of Internal Auditors), Kiểm toán nội bộ “là hoạt động đánh giá và tư vấn độc lập trong nội bộ tổ chức, được thiết kế nhằm cải tiến và làm tăng giá trị cho các hoạt động của tổ chức đó. Giúp tổ chức đạt được các mục tiêu bằng việc đánh giá và cải tiến một cách hệ thống và chuẩn tắc tính hiệu lực của quy trình quản trị, kiểm soát và quản lý rủi ro.”
Kiểm toán nội bộ có vai trò đảm bảo hiệu quả kinh doanh và hỗ trợ xây dựng các thủ tục kiểm soát cần thiết. Kiểm toán nội bộ là công cụ giúp phát hiện những yếu điểm của hệ thống và cải tiến bộ máy vận hành quản lý của tổ chức. Đối với các doanh nghiệp, kiểm toán nội bộ giúp ban giám đốc và hội đồng quản trị kiểm soát hoạt động và quản lý rủi ro tốt hơn khi quy mô của doanh nghiệp ngày càng phát triển và mức độ phức tạp của việc quản lý ngày càng tăng cao.
II. Mục tiêu của kiểm toán nội bộ
Theo điều 4 Nghị định số 05/2019/NĐ-CP, thông qua các hoạt động kiểm tra, đánh giá và tư vấn, kiểm toán nội bộ đưa ra các đảm bảo mang tính độc lập, khách quan và các khuyến nghị về các nội dung sau đây:
1. Hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị đã được thiết lập và vận hành một cách phù hợp nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý các rủi ro của đơn vị.
2. Các quy trình quản trị và quy trình quản lý rủi ro của đơn vị đảm bảo tính hiệu quả và có hiệu suất cao.
3. Các mục tiêu hoạt động và các mục tiêu chiến lược, kế hoạch và nhiệm vụ công tác mà đơn vị đạt được.
III. Các đơn vị phải thực hiện kiểm toán nội bộ
Theo điều 10 Nghị định số 05/2019/NĐ-CP về kiểm toán nội bộ:
1. Các đơn vị sau đây phải thực hiện công tác kiểm toán nội bộ:
a) Công ty niêm yết;
b) Doanh nghiệp mà nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con;
c) Doanh nghiệp nhà nước là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con.
2. Các doanh nghiệp không quy định tại khoản 1 Điều này được khuyến khích thực hiện công tác kiểm toán nội bộ.
3. Các doanh nghiệp quy định tại Điều này có thể đi thuê tổ chức kiểm toán độc lập đủ điều kiện hoạt động kiểm toán theo quy định của pháp luật để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ. Trường hợp doanh nghiệp đi thuê tổ chức kiểm toán độc lập để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ và các yêu cầu nhằm đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ quy định tại Điều 5, Điều 6 Nghị định này.
Việc đi thuê thực hiện kiểm toán nội bộ của các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.
IV. Các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ
1. Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải có thái độ công bằng, khách quan, không định kiến. Người làm công tác kiểm toán nội bộ có quyền và nghĩa vụ báo cáo về các vấn đề có thể ảnh hưởng đến tính độc lập và khách quan của mình liên quan đến công việc kiểm toán nội bộ được giao.
2. Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải đảm bảo tính độc lập và khách quan. Trường hợp tính độc lập hoặc khách quan bị ảnh hưởng hoặc có thể bị ảnh hưởng, người làm công tác kiểm toán nội bộ phải báo cáo cho cấp quản lý trực tiếp hoặc phải báo cáo cho các đối tượng quy định tại khoản 4 Điều 12 Nghị định này hoặc người được ủy quyền của các đối tượng quy định tại khoản 4 Điều 12 Nghị định này.
3. Trong công tác kiểm toán nội bộ, đơn vị phải thực hiện quy định dưới đây nhằm đảm bảo tính độc lập và khách quan, ngăn ngừa sự thiếu công bằng, định kiến và xung đột lợi ích:
a) Người làm công tác kiểm toán nội bộ không thực hiện kiểm toán đối với quy định, chính sách nội bộ, thủ tục, quy trình mà mình là người chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng quy định, chính sách nội bộ, thủ tục, quy trình đó;
b) Người làm công tác kiểm toán nội bộ không có những xung đột về quyền và lợi ích kinh tế với đơn vị, bộ phận được kiểm toán; người làm công tác kiểm toán nội bộ không được thực hiện kiểm toán đối với đơn vị, bộ phận mà người điều hành đơn vị, bộ phận đó là người có liên quan của mình;
c) Người làm công tác kiểm toán nội bộ không được tham gia kiểm toán các hoạt động, các bộ phận mà mình chịu trách nhiệm thực hiện hoạt động hoặc quản lý bộ phận đó trong thời hạn 03 năm kể từ khi có quyết định không thực hiện hoạt động hoặc quản lý bộ phận đó;
d) Đơn vị phải có biện pháp kiểm tra nhằm đảm bảo tính độc lập và khách quan của công tác kiểm toán nội bộ ngay trong quá trình thực hiện kiểm toán tại đơn vị, bộ phận được kiểm toán và trong giai đoạn lập, gửi báo cáo kiểm toán;
đ) Phạm vi, chu kỳ và phương pháp kiểm toán, quy trình kiểm toán phải đảm bảo kết quả kiểm toán phản ánh đúng thực trạng các nội dung được kiểm toán;
e) Các ghi nhận kiểm toán trong báo cáo kiểm toán nội bộ phải được phân tích cẩn trọng và dựa trên cơ sở các dữ liệu, thông tin thu thập được để đảm bảo tính khách quan.
V. Dịch vụ kiểm toán nội bộ của RSM Việt Nam
Các chuyên gia kiểm toán nội bộ của chúng tôi, thông qua việc am hiểu rủi ro kinh doanh và các rủi ro có liên quan, sẽ đánh giá danh mục rủi ro của Quý công ty và xây dựng kế hoạch kiểm toán nội bộ phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu của quý vị. Chúng tôi không chỉ giúp doanh nghiệp cải tiến các hạn chế về kiểm soát nội bộ mà còn giúp quý vị tăng cường được hiệu quả quản lý thông qua việc nhận diện cơ hội cải tiến và biến các cơ hội này thành lợi thế kinh doanh.
Với dịch vụ tư vấn về kiểm toán nội bộ, chúng tôi sẽ làm việc với Ban giám đốc của doanh nghiệp để hỗ trợ việc xây dựng bộ phận kiểm toán nội bộ dựa trên các bước phù hợp (vd: nhận diện kỳ vọng của các bên liên quan, xây dựng cấu trúc và quy chế hoạt động cho bộ phận kiểm toán nội bộ, tìm hiểu mức độ rủi ro của công ty, xây dựng chiến lược kiểm toán nội bộ, nhận diện nguồn lực cần sử dụng, xây dựng thủ tục kiểm toán nội bộ, xây dựng các công cụ kiểm soát và đánh giá hoạt động) .
RSM sẽ hỗ trợ đánh giá các kỹ năng cần thiết, cung cấp các nội dung đào tạo cho các thành viên của bộ phận kiểm toán nội bộ. Các nội dung đào tạo tổng quát hoặc chuyên sâu sẽ được xây dựng để đảm bảo đáp ứng được yêu cầu của nhân sự trong bộ phận này.
Dịch vụ của chúng tôi
Thực hiện dịch vụ kiểm toán nội bộ
Soát xét hoạt động theo yêu cầu/dịch vụ thuê ngoài
Soát xét chất lượng hoạt động kiểm toán nội bộ
Đánh giá về tuân thủ về quy định quản trị doanh nghiệp
Đánh giá hệ thống Kiểm soát nội bộ
Cung cấp các dịch vụ quản lý rủi ro